Waarom ik van het Enneagram houd (en jij dat ook zou moeten doen)

Heb je ooit te maken gehad met iemand die anderen irriteert, maar zich er niet bewust van is? Niemand wil toch zo iemand zijn? Zelfbewustzijn is heel belangrijk en zeker in sociale contexten als op het werk. Als leider hangt je succes daarvan af.

Laat ik je iets verklappen: ieder van ons is onbewust. Iedereen doet dingen die onbegrepen worden en op een gegeven moment tegen je werken als de uitdagingen groter worden of de complexiteit toeneemt. De vraag is dus: hoe word je bewust van je onbewustzijn?

Met het Enneagram. Daarmee heb je een bijzonder feedback instrument in handen. Het Enneagram vergroot je bewustzijn en vertelt hoe je als leider de beste versie van jezelf wordt. Ik vertel je hoe het Enneagram dat doet.

Wat is Het Enneagram?

Het Enneagram is een ontwikkelmodel voor je persoonlijkheid. In tegenstelling tot bijvoorbeeld MBTI, Management Drives of Disc omarmt Het Enneagram het idee dat jouw persoonlijkheid dynamisch is. Het Enneagram gaat ervan uit dat je je als mens ontwikkelt. En dat je vanuit je essentie wilt werken en leven. Echter: bepaalde verwarringen van je ego houden je ‘gevangen’ en verkleinen jouw bewustzijn. Daardoor beperk je jezelf.

Je hebt geactiveerde talenten én sluimerende talenten. Te hardwerkende instincten waardoor je je sociaal onhandig kunt gedragen. En hoe stress ervoor zorgt dat je niet zo lekker in je vel zit en je in de samenwerking minder constructief gedraagt. Het Enneagram maakt duidelijk hoe je daar uit kunt komen.

Het Enneagram vergroot je bereik als leider in de samenwerking

Het Enneagram gaat ervanuit dat je alle 9 Enneagram-types in je hebt. En dat je daarom met elk ander type kunt leven en werken. Echter, je hebt vaak een sterke voorkeur (dominantie) op het ene type en veronachtzaamt een ander type. Op je werk heb je daardoor geactiveerde talenten en sluimerende talenten. Jouw geactiveerde talenten doe je in je werk als vanzelf. Werk dat jou niet zo past, stel je uit of negeer je. En dat komt door die sluimerende talenten in je.

Als je een Enneagram-typetest doet, dan zie je het: De scores op de 9 Enneagram-types die hoger zijn dan 50%, duiden op de talenten die je gemakkelijk tot je beschikking hebt. Deze dynamische talenten in jou voelen ook goed om te benutten. De scores op de Enneagram-types lager dan 50 % zijn jouw sluimerende talenten. Zodra jouw werk of prestaties een beroep doen op deze ‘gedoofde’ talenten, krijg je een gefrustreerd of ontevreden gevoel.

In dit voorbeeld is Enneagram-type 5 (De Onderzoeker), sluimerend. Werk dat te maken heeft met het verzamelen van feiten en het onderzoeken geeft deze persoon waarschijnlijk frustratie. Waardoor in de samenwerking deze persoon onvoldoende open staat om op basis van onderzoeksresultaten de haalbaarheid te onderbouwen. Door hier wat meer stil bij te staan, activeer je het gedoofde talent in jezelf.

Bovendien geven de Enneagram scores je de hint met welke types je makkelijk samenwerkt en met welke types je irritatie zult ervaren. In bovenstaand geval zal samenwerken met een Enneagram-type 5 problemen opleveren.

Het Enneagram vergroot jouw bewustzijn als leider tot in je instincten

Laat ik iets over mezelf vertellen. Meerdere persoonlijkheidsmodellen beschrijven mijn gedrag adequaat. Zo heb ik bij verschillende modellen geleerd dat ik relatiegeoriënteerd ben, gericht ben op doelen halen en focus heb. Ook het Enneagram beschrijft dat helder bij type 3, De Bereiker.

Maar waarom heb ik dan niet het instinct om de aanvoerder te zijn van het winnende team? Of waarom kan ik zo onhandig zijn in sociale situaties? Mijn carrière als manager was niet zo’n lang leven beschoren. Totdat ik de instinctvarianten van mijn Enneagram-type 3 in mezelf ontdekte. Deze subtypes zijn een soort twist in de drijfveren van je persoonlijkheid. Deze duiden waarom je moeite kunt hebben in sociale situaties, in 1-op-1 contact of om goed te zorgen voor jezelf.

De vele voorbeelden van onhandig sociaal gedrag in het verleden werden mij schaamtevol helder. Doordat ik me hiervan bewust werd, kon ik eraan werken. Ik nam plaats in lokale bestuurdersposities om de ervaring weer aan te gaan en te letten op dat onhandige sociale gedrag van me.

Zie een organisatie als een mens en de leider als het brein. Als het brein niet fit is, lijdt het lichaam. Zo is het ook met organisaties. Als de leider onhandig doet of stress heeft, en zich daarvan niet bewust is, zal de organisatie ook last hebben van z’n ongezonde gewoonte.

Het Enneagram laat je als leider zien wanneer je met beide benen in de wereld staat.

Het Enneagram laat je in de basis drie niveaus van jouw mentale functioneren zien. Het gaat om psychologische gezondheidsniveaus die per type gedetailleerd uitgewerkt zijn. Deze drie niveaus laten je zien hoe je van ‘groots’ en ‘mentaal aanwezig’ leiderschap komt tot situaties waarbij je als leider anderen schade toebrengt. En wat je moet doen om daaruit te komen. Het gaat om deze 3 basisniveaus, met elk hun effect op jullie businessmodel en innovatie:

Hoe je als leider functioneert als je mentaal “Aanwezig bent”.
In deze situatie sta je midden in de realiteit en heb je de volledige beschikking over jouw talenten en potentieel. Als je in deze staat van ‘zijn’ bent, inspireer jij als leider anderen en maakt hen wijzer en krachtiger. Het logisch gevolg is dat je je team en organisatie naar high perfomance leidt. De innovatie jagen jullie aan en een sterke discipline volgt om jullie unieke waarde als organisatie naar de omgeving toe te materialiseren. Het Enneagram vertelt je precies van welke kwaliteiten je dan gebruik maakt en wat anderen daaraan zo inspireert.
Hoe je als leider functioneert als je mentaal “Afwezig bent”.
Dit gaat erover wat je als leider doet als je jezelf verdedigt en tegen de realiteit vecht om in je ego-behoeften te voorzien. Als leider ervaar je dan frustratie en stress omdat die behoeften onbevredigbaar kunnen zijn. Het Enneagram vertelt je specifieke welke “weksignalen” bij je type horen, om te voorkomen dat je teveel taken naar je toe trekt of ze juist negeert. Want doorgaan op deze weg zorgt ervoor dat in de samenwerking politiek gedoe ontstaat en je beperkt wordt er wat aan te doen. Jullie business model gaat dan haperen, waardoor jullie unieke waarde als organisatie onvoldoende uit de verf komt. De kracht waarmee jullie innovaties en veranderingen weten af te ronden, slinkt.
Hoe je als leider functioneert als je mentaal anderen schaadt.
Dit is een ongezond niveau van functioneren. En het Enneagram vertelt welke rode vlag je moet zien om te voorkomen dat je anderen in de stress jaagt en hen opbrandt. Als mensen je labels geven als “tiran”, “paranoïde” of “fantast” dan functioneer je als leider niet meer. In de samenwerking ontstaat daardoor steeds meer onderling geharrewar en komen mensen in de overlevingstand. In plaats van mét de omgeving waarde creëren wordt waarde gecreëerd ten koste van de omgeving. Jullie innovatie komt tot stilstand, omdat jullie weerstand ervaren van de gevestigde orde.

Een nuttig feedback-instrument

Met deze gezondheidsniveaus heb je een feedback instrument in handen dat jou laat zien of je wel met beide benen op de grond staat. En wat je kunt doen om uit de stressniveaus te komen. Zodra je deze bestudeert, begrijp je onmiddellijk hoe uiterst succesvolle leiders een organisatie tot grote hoogte brengen totdat er een punt is waarop zij hun kracht als leider weggegeven. En daarmee de organisatie naar de ondergang leidden. Goed gedocumenteerd zijn de gedragingen van topmannen als Rijkman Groenink (ABNAMRO), Lance Armstrong (US Postal wielerteam) en Erik Staal (Vestia).

Natuurlijk was hier meer aan de hand, en bleek Lance Armstrong een pathologische leugenaar. Maar hij deed het allemaal niet in z’n eentje. En ieder van ons kan zich laten meezuigen naar een ongezond niveau van functioneren. Mensen als we zijn.

Wordt effectiever en veerkrachtiger

Met het Enneagram kom je erachter hoe goed je het als leider doet en wat je kan doen om jezelf verder te ontwikkelen. Je krijgt hints hoe je bereik als leider te vergroten, de drijfveren van je instincten te snappen en hoe mentaal gezonder te worden. En dat kan je zo maar stukken gelukkiger én vrijer maken.

Zijn we gelinked met elkaar via Linkedin?

Leuk! Ik heb dan een speciale linkedin-voor-vrienden-pagina ingericht, waar ik met een optin 8 tips geef hoe je met bovenstaande inzichten je transities laat slagen.